Wolontariat w Polsce

Ilu jest w Polsce wolontariuszy? Kim są wolontariusze i co najczęściej robią? Dlaczego Polacy angażują się społecznie?

Około 18% Polaków pracuje nieodpłatnie na rzecz organizacji pozarządowych. Takie osoby nazywamy wolontariuszami. Najczęściej działają oni w obszarze pomocy charytatywnej i ochrony zdrowia, w organizacjach religijnych, a także w stowarzyszeniach i fundacjach zajmujących się oświatą i edukacją oraz opiekujących się zwierzętami.

Kim są wolontariusze?

równie często kobiety i mężczyźni (po 18%)
częściej osoby młode (odsetek wolontariuszy wśród osób do 26 roku życia to 26%)
dobrze wykształcone (z wykształceniem wyższym - 30%)
lepiej zarabiające (z gospodarstw domowych, których dochód przekracza 4000 złotych miesięcznie - 24%).

Co najczęściej robią wolontariusze?

wśród wykonywanych w ramach wolontariatu aktywności dominuje bezpośrednia pomoc, wsparcie lub działanie na rzecz innych ludzi – angażuje się w ten sposób 54% osób
ponad jedna czwarta (27%) wolontariuszy podejmuje działania na rzecz swojej okolicy, miejscowości lub osiedla
nieco mniej niż jedna czwarta (23%) poprzez wolontariat rozwija swoje zainteresowania i pasje lub po prostu spędza czas z innymi ludźmi
niemal jedna piąta Polaków (18%) angażuje się w działania na rzecz grupy, z którą jest bezpośrednio związana – to na przykład aktywność na rzecz szkoły, do której uczęszczają ich dzieci
16% angażuje się w pomoc na rzecz zwierząt.

Jakie są motywacje wolontariuszy?

Empatia, wartości i chęć bycia użytecznym
Połowa (51%) osób zaangażowanych społecznie wyjaśnia to chęcią bycia przydatnym, a 46% po prostu uważa, „że w życiu trzeba pomagać”. Ponad jedna czwarta (28%) sądzi też, że warto współdziałać, a 23% deklaruje, że nie są im obojętne problemy i ważne kwestie społeczne.

Przyjemność
Aż 46% deklaruje, że takie działania sprawiają im po prostu przyjemność.

Zaangażowanie w wolontariat ma na ogół sporadyczny charakter. Dwie trzecie (66%) wolontariuszy pracuje społecznie nie więcej niż kilka razy w ciągu roku.

Wzajemność i motywacje społeczno-towarzyskie

Blisko jedna trzecia (30%) osób zaangażowanych w wolontariat na pytanie o powody swojej aktywności odpowiada: „jeśli ja pomogę innym, to inni pomogą mnie”. Znaczenie mają też relacje z innymi: 30% mówi, że działanie społeczne pomaga im zyskać sympatię lub szacunek innych, a 28% docenia możliwość bycia między ludźmi i nawiązania kontaktów.

Indywidualne korzyści
Własne korzyści z działania wskazuje jako motywację nieco mniej osób: 28% mówi o możliwości zdobycia nowych umiejętności i doświadczenia, zaś 23% podkreśla, że to co robi, przyda się też im lub ich rodzinom.

Jednocześnie, 61% organizacji pozarządowych korzysta ze wsparcia wolontariuszy w swoich działaniach.

W opracowaniu wyników badań "Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2015" przeczytasz więcej o wolontariacie w NGO.

Aktywność społeczna

40% Polaków jest aktywnych społecznie. Oznacza to, że są oni wolontariuszami w ramach organizacji pozarządowych lub też działają na rzecz swojego otoczenia, ale bez pośrednictwa organizacji. Tak szeroko rozumiany wolontariat nazywamy wolontariatem nieformalnym – wlicza się tu zarówno robienie zakupów komuś spoza rodziny i kręgu znajomych, wspólne sprzątanie okolicy czy praca na rzecz kościoła.

Większość, bo 60% Polaków, nie angażuje się społecznie, czyli nie angażuje się w wolontariat w organizacjach ani w pracę na rzecz swojego otoczenia lub innych ludzi.

Dlaczego nie angażujemy się w działania społeczne?

aktywność społeczna kojarzy się jako aktywność „nie z tego świata”, którą podejmują tylko ludzie o wyjątkowych predyspozycjach
społeczników traktuje się jako osoby o wyjątkowej postawie moralnej (nieosiągalnej dla zwykłych ludzi) albo podejrzewa się ich o odmienność (samotność, brak własnego życia i pasji) lub interesowność. W ten sposób nieaktywni społecznie racjonalizują swoją bierność.

Przeczytaj artykuł badawczy: Wolontariat. Mocny w teorii, słaby w praktyce

Opracowanie na podstawie wyników badań Stowarzyszenia Klon/Jawor z 2014 roku.